CAND - Nền hòa bình mong manh ở khu vực Trung Đông lại đang đứng trước nhiều nguy cơ bất ổn mặc dù không phải là không có cơ hội. Những xung đột nhỏ, sự cố tên lửa, và cả sự chờ đợi một phiên toà sắp mở, hoặc những diễn biến phức tạp xung quanh vấn đề hạt nhân của Iran… đang là những nguy cơ, thách thức lớn, trong khi cơ hội thì rất ít. Liệu Trung Đông sẽ lại xảy ra một cuộc xung đột vũ trang mới hay không đang là câu hỏi được giới phân tích rất quan tâm.
Giới phân tích quốc tế tập trung vào tình trạng nguy hiểm trong tiến trình hòa giải giữa Palestine và Israel để làm điểm nhấn khi bàn về những nguy cơ tiềm ẩn xung đột mới tại khu vực Trung Đông. Mặc dù cả 2 phía Israel và Palestine trong vài tuần trở lại đây đều muốn chứng tỏ nỗ lực hướng đến đàm phán trực tiếp sau loạt đàm phán gián tiếp, nhưng chính sự "yên ắng lạ thường" - không một tiến bộ nào đạt được, không một cuộc tiếp xúc nào xảy ra - đã là một thách thức không nhỏ cho tiến trình hòa bình.
Nhiều sự cố lớn nhỏ mới xảy ra cho thấy bên dưới "sự yên ắng bất thường" ở Trung Đông đang ẩn chứa nhiều nguy cơ hơn. Ngày 2/8, một loạt tên lửa loại Grad đã rơi trúng các đường phố ở khu nghỉ mát Eilat của Israel và Aqaba của Jordan nằm bên bờ vịnh Biển Đỏ, gần sát bán đảo Sinai, Ai Cập. Các quả tên lửa rơi ở Eilat không gây thương vong gì, nhưng quả bắn xuống Aqaba đã làm một người chết. Người ta không rõ ai đã bắn những quả tên lửa này, chỉ xác định được chúng đến từ bán đảo Sinai, thế nhưng 2 ngày sau, 4/8, chính quyền Tel-Aviv lại quy kết trách nhiệm cho tổ chức Hamas!
Đáng ngại hơn cả là vụ nổ súng ngày 3/8 giữa binh sĩ quân đội Israel và Liban dọc biên giới Liban-Israel do tranh chấp... cây cối làm chết 2 binh sĩ và 1 nhà báo Liban cùng 1 trung tá chỉ huy quân đội Israel.
Lực lượng gìn giữ hòa bình Liên Hiệp Quốc tại miền Nam Liban nói rằng, những cái cây vốn là mấu chốt của vụ đụng độ vì nằm bên phần đất của Israel. Lực lượng này hôm 4-8 đã ra tuyên bố nói rằng, số cây mà bị quân đội Israel đốn hồi hôm 3-8 nằm bên kia "Đường ranh xanh" thuộc phần đất của Israel, tức là đường biên giới do Liên Hiệp Quốc vạch ra để phân cách hai nước.
Sau cuộc đụng độ đầu tiên kéo dài khoảng 5 phút, các vụ pháo kích và nổ súng lẻ tẻ tiếp tục trong mấy tiếng đồng hồ tới khi chấm dứt vào lúc giữa trưa. Các giới chức Liban nói rằng không quân và lực lượng bộ binh của Israel đã pháo kích vào làng Adaisseh, giết chết 2 binh sĩ Liban và một ký giả làm việc cho nhật báo al-Akhbar. Nhiều người khác bị thương. Israel nói rằng các tay súng bắn tỉa của Liban đã bắn chết một sĩ quan cấp cao Israel và gây trọng thương cho một người khác. Bên này đổ lỗi cho bên kia về cuộc giao tranh kể trên và tố cáo lẫn nhau là vi phạm nghị quyết của Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc (HĐBA LHQ) chấm dứt cuộc chiến tranh năm 2006 giữa hai quốc này.
Trước những diễn biến căng thẳng nói trên, ngày 3/8 dưới sự chủ trì của Nga, nước giữ chức Chủ tịch luân phiên HĐBA LHQ trong tháng này, HĐBA LHQ đã họp kín và cho biết "rất lo ngại" về tình hình xung đột. Cuộc tham vấn đã diễn ra theo đề nghị của Liban, 1 trong 15 nước thành viên HĐBA. Tổng thư ký LHQ Ban Ki-moon, đang ở thăm Nhật Bản, đã lên tiếng bày tỏ quan ngại về các vụ đụng độ này, đồng thời kêu gọi các bên kiềm chế tối đa. Trong lúc Nga, Liên minh châu Âu và Mỹ cũng đưa ra lời kêu gọi Israel và Liban hãy tỏ tinh thần trách nhiệm và tôn trọng đường ranh quốc tế, đúng theo Nghị quyết 1701 của LHQ thì Liên đoàn Arập (AL) ngày 3/8 đã lên án hành động "xâm phạm của Israel" nhằm vào biên giới Liban, thúc giục cộng đồng quốc tế có hành động trước tình hình nghiêm trọng hiện nay.
Chánh Văn phòng Tổng thư ký AL, ông Hisham Youssef, nêu rõ vụ xâm phạm của Israel đáng bị lên án và không thể chấp nhận được. Còn Hãng thông tấn nhà nước MENA của Ai Cập đưa tin Bộ Ngoại giao nước này ngày 3/8 đã liên lạc với Mỹ, Pháp và LHQ để kêu gọi can thiệp ngay lập tức nhằm ngăn chặn hành động tấn công của Israel vào Liban. Cairo kêu gọi các bên liên quan gia tăng sức ép buộc Israel phải kiềm chế và không để xung đột quân sự ở miền Nam Liban leo thang.
Tuy nhiên, ngày 4/8, quân đội Israel đã được tăng tường tại khu vực diễn ra giao tranh. Nhiều đơn vị được trang bị xe bọc thép đã được điều động tới để bảo vệ binh sĩ và những thiết bị dùng để bứng gốc cây trên.
Ngay sau khi Israel tăng cường quân tại biên giới, báo chí Liban cho biết, quân đội nước này đã nhận được những chỉ thị rất rõ ràng của Hội đồng Quốc phòng Tối cao do nguyên thủ quốc gia chủ trì. Chỉ thị nói rõ rằng quân đội Liban chống trả bằng mọi cách các hành động xâm phạm chủ quyền quốc gia do quân đội Israel tiến hành, cho dù phải hy sinh và chịu tổn thất. Không chỉ có thế, lực lượng vũ trang Hồi giáo Hezbollah đứng ngoài cuộc va chạm vừa qua, đã lên tiếng cảnh báo là họ sẽ can thiệp nếu lính Liban bị tấn công. Lãnh đạo Hezbollah, Sayyed Hassan Nasrallah còn tuyên bố là nếu Israel tấn công một lần nữa vào quân đội Liban, thì lực lượng Hồi giáo này sẽ lao vào cuộc chiến để bảo vệ quân đội chính quy Liban.
Lãnh đạo Hezbollah cũng nhắc đến vụ ám sát cựu Thủ tướng Liban, Rafic Hariri. Ông cho biết: "Hezbollah đã tiến hành cuộc điều tra độc lập, và đi đến kết luận là chính Israel đứng sau vụ ám sát ngày 14/2/2005. Lãnh đạo Hezbollah sẽ đưa ra bằng chứng về những lời tố cáo này trong cuộc họp báo tổ chức vào ngày 9/8 tới đây".
Lãnh đạo Hezbollah, Hassan Nasrallah, tuyên bố nếu Israel còn tấn công một lần nữa chiến tranh sẽ xảy ra.
Giới phân tích lo ngại rằng những vụ đụng độ kiểu này rất dễ châm ngòi cho một cuộc xung đột vũ trang mới giữa Israel với lực lượng Hezbollah ở Liban, với quy mô và mức độ thương vong có thể còn lớn hơn cuộc chiến năm 2006. Quả thật thế, từ nhiều tháng qua, Israel đã liên tục đánh tiếng cáo buộc Hezbollah đang "củng cố lực lượng, tăng cường khí tài quân sự" với sự trợ giúp của Syria. Đan xen những cáo buộc đó là những sự cố nhỏ giữa binh sĩ dọc biên giới và những vụ "bắt gián điệp" của 2 bên.
Ngoài ra từ nhiều tháng nay, Israel đã gia tăng luận điệu chiến tranh, đòi tấn công oanh kích các cơ sở hạt nhân bên trong lãnh thổ Iran để ngăn chặn nước này phát triển vũ khí hạt nhân và được phái diều hâu ở Washington hậu thuẫn mạnh mẽ. Nếu xung đột xảy ra, nhiều khả năng Iran, Syria, Hamas và Hezbollah sẽ liên minh lại với nhau cùng đánh Israel - khó tránh khỏi nguy cơ xung đột vũ trang lan rộng trong toàn khu vực.
Theo Time, muốn tháo gỡ tình trạng nguy hiểm hiện nay cần phải có một "kênh giao tiếp" có khả năng "nói chuyện được" với Tel-Aviv. Trong khu vực Trung Đông hiện nay, có lẽ chỉ còn Thổ Nhĩ Kỳ là thích hợp nhất với vai trò này, vì Thổ Nhĩ Kỳ đang ngày càng có ảnh hưởng mạnh trong khu vực, đặc biệt là quan hệ thân mật gần đây giữa Ankara với Tehran. Thủ tướng Anh David Cameron, nhân dịp ghé thăm Thổ Nhĩ Kỳ (hôm 27/7) trước khi tới thăm Ấn Độ (28, 29/7), đã thúc giục lãnh đạo Thổ Nhĩ Kỳ đóng một vai trò tích cực bằng việc "mở một kênh giao tiếp với lãnh đạo Israel" cũng vì lý do này.
Ngày 2/8, LHQ quyết định mở cuộc điều tra vụ biệt kích Israel tấn công tàu cứu trợ Dải Gaza của Thổ Nhĩ Kỳ làm chết 9 người Thổ Nhĩ Kỳ (Ủy ban do cựu Thủ tướng New Zealand Geoffrey Palmer và Tổng thống Colombia mãn nhiệm Alvaro Uribe dẫn đầu). Israel đã tuyên bố sẵn sàng hợp tác với ủy ban này. Theo giới phân tích, động thái này cho thấy Israel cũng đang mong muốn hàn gắn quan hệ với Thổ Nhĩ Kỳ sau vụ tấn công tàu Mavi Marmara.
Nếu Thổ Nhĩ Kỳ chấp nhận đứng ra làm trung gian hòa giải giữa Israel với nhóm "trục phản kháng" Syria, Iran, Hamas và Hezbollah, nguy cơ xảy ra xung đột vũ trang có thể được hóa giải
Quốc Hùng - Văn Trương (tổng hợp)
Đăng Nhận xét của bạn!
Bạn có thể để lại nhận xét của mình và tuân thủ theo các nguyên tắc sau:
