Ngày 12/2/2010 vừa qua, Cục phòng thủ tên lửa Mỹ (U.S. Missile Defense Agency - MDA) đã tuyên bố thử nghiệm thành công hệ thống vũ khí bắn đạn lade (laser) có tên ALTB (Airborne Laser Test Bed) đặt trên một máy bay phản lực cỡ lớn Boeing B-747.
 |
| Các bộ phận cấu thành trên một chiếc phản lực cơ mang vũ khí lade. |
Cuộc thử nghiệm diễn ra thành công (theo công bố từ quân đội Mỹ) khi hệ thống vũ khí lade đặt trên máy bay của Mỹ bắn hạ 1 tên lửa sử dụng nhiên liệu lỏng và 1 tên lửa khác sử dụng nhiên liệu rắn.
Lịch sử phát triển vũ khí lade của Mỹ
Việc công bố thử nghiệm thành công hệ thống vũ khí đánh chặn tiên tiến của quân đội Mỹ hôm 12/2 vừa qua cho thấy chương trình chế tạo vũ khí lade ALTB của Washington là một trong những chương trình nghiên cứu và phát triển vũ khí lớn nhất, nhiều tham vọng nhất của người Mỹ từ trước đến nay.
Chương trình này là kết quả của những nỗ lực nghiên cứu Washington cách đây hàng chục năm. Quân đội Mỹ lần đầu tiên đề xuất nghiên cứu chương trình vũ khí lade trong những năm 1970.
Vào thời điểm đó, người Mỹ đã sản xuất được một loại phương tiện bay có tên NKC-135-ALL - một biến thể cải tiến của máy bay vận tải tiếp dầu trên không KC-135 Stratotanker dự định dùng để chuyên chở vũ khí lade. NKC-135-ALL được sử dụng như một phòng thí nghiệm trên không để nghiên cứu các chương trình vũ khí lade.
Cuối những năm 1970 đầu thập kỷ 80, tập đoàn công nghệ United Technologies một hệ thống lade nặng 10 tấn có tên 04-0.5-MWt CO2. Loại máy bay NKC-135-ALL cũng đã từng được bố trí chở và thử nghiệm một số lần vào giai đoạn này.
Kết quả thu được trong giai đoạn này tuy không nhiều nhưng cũng thuyết phục được giới lãnh đạo Mỹ tin rằng công nghệ lade có thể được áp dụng để sản xuất vũ khí quân sự cho dù khả năng tấn công và đánh chặn của vũ khí lade chỉ giới hạn trong khoảng cách vài km.
Năm 1985, quân đội Mỹ đã thử nghiệm vũ khí lade bố trí trên mặt đất. Cuộc thử nghiệm vào năm này đã thành công khi bắn cháy bình nhiên liệu của một quả tên lửa Titan-1 mô phỏng tên lửa đánh chặn xuyên lục địa (ICBM) cách nơi phát nguồn ra đa 1000 mét khiến nó nổ tung.
 |
| Thiết bị phóng lade bố trí trong máy bay YAL-1 của quân đội Mỹ. |
Tất cả những lần thử nghiệm vũ khí lade của Mỹ đều được tiến hành theo chương trình Sáng kiến phòng thủ chiến lược (Strategic Defense Initiative (SDI)).
Tuy đã từng bước thành công khi thử nghiệm vũ khí lade trên mặt đất nhưng người Mỹ vẫn chưa thể hoàn thành mục tiêu chế tạo vũ khí lade bố trí trên máy bay nhằm mục đích giáng những đòn đánh chặn lên những tên lửa xuyên lục địa của đối phương từ trên cao do vấn đề loại bỏ những hạn chế của công nghệ lade vẫn chưa được giải quyết.
Chạy đua cùng người Mỹ trong công cuộc nghiên cứu và chế tạo những loại vũ khí chiến lược với Washington, Moscow cũng đã từng theo đuổi một chương trình chế tạo vũ khí lade tương tự người Mỹ nhưng kế hoạch này đã bị huỷ bỏ sau sự kiện Liên Xô sụp đổ cuối năm 1991.
Bằng chứng là việc Liên Xô đã chế tạo một loại máy bay vận tải cỡ lớn Beriev A-60 có chức năng tương tự “phòng thí nghiệm lade trên không” NKC-135-ALL của quân đội Mỹ. Vào năm ngoái 2009, có thông tin cho rằng Nga đã tái khởi động lại chương trình nghiên cứu chế tạo vũ khí lade đã từng bị quên lãng này.
Cuối những năm 1990, người Mỹ tiếp tục thực hiện chương trình vũ khí lade của mình sau khi Quốc hội Mỹ thông qua Chương trình phòng thủ tên lửa quốc gia (NMD). Ban đầu, yêu cầu đặt ra đối với người Mỹ là phải chế tạo được 2 máy bay mang vũ khí lade mẫu và 5 chiếc thành phẩm. Washington ra hạn kế hoạch này phải hoàn thành trước thời điểm năm 2012.
Tuy nhiên, người Mỹ đã phải cân nhắc lại kế hoạch thực hiện chương trình do vấp phải một số vấn đề, một trong số đó là những khoản ngân sách quá lớn trong bối cảnh giá cả ngày càng tăng cao. Dẫu vậy, người Mỹ cũng đã chế tạo thành công 1 máy bay mang vũ khí lade mang tên YAL-1 và đưa vào thử nghiệm năm 2000.
Nga có thể đối phó với vũ khí lade Mỹ?
 |
| Beriev A-60 có chức năng tương tự “phòng thí nghiệm lade trên không” NKC-135-ALL của quân đội Mỹ. |
Nhà bình luận quân sự Ilya Kramnik có bài đăng trên chuyên trang của hãng thông tấn Nga Ria Novosti cho hay, hiện nay chưa có những thông tin cụ thể, toàn diện về các cuộc thử nghiệm liên quan đến hệ thống vũ khí lade đánh chặn tên lửa ALTB của quân đội Mỹ.
Dựa trên những công bố của Lầu Năm Góc và những thông tin mở có thể nhận định rằng vũ khí lade của Washington là có thật, không thể phủ nhận đây là kết quả của những nỗ lực nghiên cứu của người Mỹ nhưng Moscow hoàn toàn có thể đối phó với loại vũ khí này.
Về cơ bản, hệ thống vũ khí lade của quân đội Mỹ vừa thử nghiệm được cấu thành bởi 3 bộ phận chính với tên gọi lần lượt: Track Illuminator Laser (TILL) (có chức năng chiếu ánh sáng lade vào mục tiêu cần đánh chặn, đồng thời điều chỉnh các tham số của hệ thống quang hoc của vũ khí lade); Beacon Illuminator Laser (BILL) (có chức năng tăng chỉnh và giảm quang sai khí quyển); Bệ phóng lade năng lượng cao gồm 6 module liên kết với tên gọi High-Energy Laser (HEL).
Xét về nguyên lý năng lượng lade, hệ thống ALTB đặt trên máy bay Boeing 474 hoặc YAL-1 của không quân Mỹ chỉ có thể bắn hạ được tên lửa đối phương khi những tên lửa này đang ở giai đoạn phóng dưới sự hỗ trợ của các bình nhiên liệu, tức là khoảng cách 200 – 250 km từ lúc được phóng đi.
Độ chính xác của vũ khí lade bị hạn chế rất nhiều bởi các yếu tố liên quan đến khí quyển trái đất nên năng lượng của loại vũ khí này sẽ khó có thể được tập trung trong điều kiện thời tiết không thuận lợi. Hơn nữa, trong tác chiến, lúc thời tiết xấu là lúc đối phương tấn công nhiều nhất để đảm bảo yếu tố bí mật, bất ngờ nhằm giành thế chủ động trong tấn công vũ trang.
Một đặc điểm đáng quan tâm đó là hệ thống phát năng lượng lade cũng là một con dao hai lưỡi đối với không quân Mỹ vì năng lượng lade phát ra có thể khiến thân máy bay đang chở vũ khí lade “bốc hoả” vì nhiệt độ cao dẫn đến những tai nạn bất ngờ có thể xảy ra.
Một số chuyên gia vũ khí cũng nhận định rằng, vũ khí lade của quân đội Mỹ sẽ hiệu quả hơn nếu chúng được áp dụng để đối phó với những tên lửa chiến thuật có tầm bắn ngắn và trung bình. Về cơ bản các chuyên gia Nga nhận định rằng, vũ khí lade của Washington không thể đối phó với các đòn tấn công bằng tên lửa hạt nhân trong khoảng 20 đến 30 năm tới.
Các chuyên gia quân sự Nga cho biết nếu giả định trong tương lai Nga và Mỹ có chiến tranh. Vũ khí lade của Mỹ có thể được sử dụng để đánh chặn các tên lửa xuyên lục địa của Nga lúc vừa rời khỏi bệ phóng hoặc tiêu diệt các tên lửa chiến thuật, kể cả chiến lược của Nga lúc đang ở giai đoạn triển khai từ các phương tiện chuyên chở cơ động.
Tuy vậy, để thực hiện được điều đó quân đội Mỹ phải triển khai được máy bay mang vũ khí lade trên lãnh thổ và vùng trời của Nga (về nguyên tắc vũ khí lade). Điều này người Mỹ sẽ không thể thực hiện được trong vòng từ 3 đến 5 phút vì tên lửa mặt đất, không quân trực chiến của quân đội Nga sẽ không để bất cứ “vật thể lạ” nào bay qua lãnh thổ Nga mà không được phép.
Vũ khí lade của quân đội Mỹ có thể là mối đe doạ đối với các tàu ngầm chiến lược của hải quân Nga. Tuy nhiên, các chuyên gia Nga cho rằng, điều này cũng không hề đáng ngại vì hầu như toàn bộ thời gian trong quá trình tuần tra, tác chiến các tàu ngầm hạt nhân của Nga đều lặn sâu dưới nước, điều này tạo ra trở ngại cho máy bay mang vũ khí lade của Mỹ những trở lại đáng kể.
Một trong những trở ngại đó là lựa chọn góc bắn, vị trí bắn tàu ngầm của hải quân Nga rất khó khăn, chưa kể mối đe dọa đến từ tên lửa của các tàu nổi hải quân luôn đầy ắp các loại vũ khí phòng không hiện đại.
Vũ khí lade “dọa” được ai?
 |
| Chuyên gia kỹ thuật Mỹ và thiết bị lade quân sự. |
Nhà bình luận Ilya Kramnik nói rằng, vũ khí lade mà Washington vừa thử nghiệm thành công có thể đe dọa được các quốc gia có lãnh thổ hẹp, đường biên giới ngắn, đặc biệt là các quốc gia bị cô lập như Bắc Triều Tiên và Iran.
Các quốc gia như Bắc Triều Tiên và Iran mà Mỹ vẫn liệt trong danh sách những quốc gia “cứng đầu khó bảo” “tài trợ khủng bố” có thể bị đe dọa bởi vũ khí lade bởi các yếu tố sau:
Thứ nhất, lãnh thổ của những nước này không quá lớn, thời gian Mỹ đưa máy bay từ các nước đồng minh lân cận đến gần mục tiêu cần tiêu diệt nhanh hơn.
Thứ hai, các quốc gia này hiện đang ở thế cô lập, rất khó và chưa bố trí được các căn cứ quân sự phòng ngự, tấn công mạnh ở ngoài lãnh thổ.
Thứ ba, do điều kiện kinh tế khó khăn, hệ thống vũ khí phòng không của những nước này sở hữu một cách có giới hạn những loại vũ khí có thể bắn hạ máy bay phản lực mang vũ khí lade được yểm trợ chặt chẽ của không quân Mỹ.
Trong vài thập kỷ tới đây, rất có thể vũ khí lade sẽ được nhiều nước nghiên cứu và tăng cường thêm những tính năng mới nhờ ứng dụng những tiến bộ khoa học kỹ thuật tiên tiến nhằm phá bỏ những hạn chế, rào cản liên quan đến nguyên tắc và kỹ thuật lade hiện tại để biến chúng thành những vũ khí tấn công – phòng thủ nguy hiểm.
Hiện tại không thể đấu tranh chống lại các hoạt động nghiên cứu, chế tạo vũ khí lade công nghệ cao vì những văn kiện hợp pháp quốc tế đã ký kết hiện nay không giới hạn một cách hiệu quả việc lạm dụng những tiến bộ trong nghiên cứu công nghệ lade để chế tạo vũ khí sử dụng cho mục đích quân sự.
Cần thừa nhận rằng hiện nay Nga đang phát triển các loại tên lửa đạn đạo thế hệ mới có khả năng “chọc” thủng bất kỳ hệ thống phòng thủ tên lửa nào, kể cả hệ thống phòng ngự có bố trí vũ khí lade. Các chuyên gia kỹ thuật quân sự của Nga cũng đang tập trung thảo luận việc ứng dụng công nghệ chống lade cho các tên lửa đạn đạo thế hệ mới của mình.
Video Mỹ thử nghiễm vũ khí lade bắn chặn tên lửa ngày 11/2/2010:
Bình Nguyên (Theo Ria Novosti)
Đăng Nhận xét của bạn!
Bạn có thể để lại nhận xét của mình và tuân thủ theo các nguyên tắc sau:
