Quá trình xây dựng hệ thống tên lửa phòng không này, nhằm thay thế cho những tổ hợp tên lửa phòng không S-75 đã quá cũ, bắt đầu từ thập kỷ 60 và gần như là đồng thời với sự nghiên cứu chế tạo hệ thống tên lửa đánh chặn SAM-D Patriot của Mỹ. Theo sáng kiến và đề nghị của Bộ tư lệnh Phòng không quốc gia Liên xô cùng với phòng thiết kế số một thuộc Bộ Công nghiệp Thông tin Quốc phòng, Liên Xô bí mật triển khai thiết kế tổ hợp tên lửa phòng không mới có ký hiệu ban đầu là S-500U với tầm bắn 100km, nhằm trang bị cho lực lượng phòng không quốc gia, phòng không lục quân và hải quân.
Sau đó, qua nghiên cứu tính chất đặc thù nhiệm vụ của mỗi quân binh chủng, Bộ Quốc phòng Liên xô quyết định đầu tư nghiên cứu chế tạo một hệ thống tên lửa phòng không thật hiện đại, đa tính năng (tiêu diệt các loại máy bay và tên lửa của đối phương), sử dụng chung cho tất cả các quân binh chủng dựa trên cơ sở của những yêu cầu kỹ-chiến thuật bao quát.
Hệ thống tên lửa phòng không này có ký hiệu mới là S-300, cụ thể cho phòng không lục quân là S-300V, cho hải quân là S-300F và cho phòng không quốc gia là S-300P. Tuy nhiên do tầm cỡ của dự án quá lớn, lại phân cho nhiều đầu mối thực hiện nên không thể giải quyết triệt để được các mâu thuẫn trong quan điểm thiết kế. Chính vì vậy mà vẫn tồn tại những khác biệt khá lớn giữa các hệ thống S-300V và S-300P, chưa đạt được độ sâu cải tiến và hiện đại hóa cần thiết. Ví dụ như trong các hệ thống S-300V và S-300P mới chỉ đạt được 50% mức cải tiến cần thiết đối với các hệ chức năng của đài radar sục sạo, phát hiện mục tiêu từ xa. Việc thử nghiệm từng thành phần và cả hệ thống tên lửa phòng không S-300P do trung tâm thiết kế “Almaz” bắt đầu từ giữa những năm 70.
Hệ thống tên lửa phòng không S-300 hết sức hiện đại.
Đặc điểm kỹ thuật
Những đặc điểm mang tính nguyên lý mà hệ thống tên lửa phòng không mới cần có là nhiều kênh mục tiêu, tức là cùng một lúc có thể điều khiển nhiều tên lửa tới những mục tiêu đã chọn, nâng cao hiệu suất chiến đấu chống lại sự oanh tạc ồ ạt của không quân đối phương. Một đặc điểm nữa là nâng cao khả năng cơ động của hệ thống. Phần tử quan trọng nhất của hệ thống tên lửa phòng không S-300P chính là đài radar nhiều chức năng với hệ thống anten mạng pha điều khiển vị trí cánh sóng quét không gian theo nguyên lý số (digital) đảm bảo quan sát không gian với tốc độ cao và cùng lúc bám sát nhiều mục tiêu. Phương án S-300PM có hai thiết kế là S-300PMU-1 và S-300PMU-2.
Thiết kế chung của S-300P. Phương án cuối cùng của hệ thống S-300PMU là S-300PMU-2 có tên gọi là “Favorite”. Thử nghiệm phương án này được bắt đầu từ năm 1993 và sau đó năm 1995 thì chính thức được đưa vào trang bị. Phương án có định hướng chủ yếu vào mục đích xuất khẩu và được đặc trưng bởi ý định có được cả những tính năng đánh chặn tên lửa chiến thuật và chiến lược như S-300V của phòng không lục quân đồng thời mở rộng khả năng phòng không. Để tăng khả năng tác chiến của hệ thống, trong thành phần có bổ xung thêm thiết bị tự chỉ định mục tiêu thế hệ mới, đài radar tự hành 96L6Е. Radar này được lắp đặt trên xe đặc chủng Maz-7390. Khả năng phát hiện và bám sát loại mục tiêu như tên lửa đạn đạo, tên lửa có cánh và mục tiêu bay thấp được mở rộng đáng kể. Cự ly tiêu diệt mục tiêu hàng không, kể cả chế độ bắn đuổi tăng lên đến 200km nhờ có biện pháp tối ưu hóa quỹ đạo bay.
S-300PMU-1
Phương án cuối cùng của hệ thống S-300PMU là S-300PMU-2 có tên gọi là “Favorite”. Thử nghiệm phương án này được bắt đầu từ năm 1993 và sau đó năm 1995 thì chính thức được đưa vào trang bị. Phương án có định hướng chủ yếu vào mục đích xuất khẩu và được đặc trưng bởi ý định có được cả những tính năng đánh chặn tên lửa chiến thuật và chiến lược như S-300V của phòng không lục quân đồng thời mở rộng khả năng phòng không. Để tăng khả năng tác chiến của hệ thống, trong thành phần có bổ xung thêm thiết bị tự chỉ định mục tiêu thế hệ mới, đài radar tự hành 96L6Е. Radar này được lắp đặt trên xe đặc chủng Maz-7390. Khả năng phát hiện và bám sát loại mục tiêu như tên lửa đạn đạo, tên lửa có cánh và mục tiêu bay thấp được mở rộng đáng kể. Cự ly tiêu diệt mục tiêu hàng không, kể cả chế độ bắn đuổi tăng lên đến 200km nhờ có biện pháp tối ưu hóa quỹ đạo bay.
S-300PMU-2
Loại tên lửa mới 48N6Е2 được trang bị phần chiến đấu cải tiến, đảm bảo tăng xác xuất tiêu diệt mục tiêu đối với cả mục tiêu hàng không lẫn các loại tên lửa đạn đạo. Tên lửa này có khối tự lái và ngòi nổ vô tuyến hoàn toàn mới. Khí tài S-300PMU-2 vẫn có thể sử dụng loại tên lửa 48N6Е của S-300PM.
Theo ý kiến của nhiều chuyên gia thì hiện nay “Favorite” là hệ thống phòng không hiện đại và có nhiều tính năng nhất, ưu thế xuất khẩu của nó là rất lớn. Ngoài ra, những nước đã mua các hệ thống như S-300PMU hay S-300PMU-1 đều có cơ hội sở hữu S-300PMU-2 khi yêu cầu cải tiến tại chỗ.
Hải Anh (tổng hợp) -Datviet
Đăng Nhận xét của bạn!
Bạn có thể để lại nhận xét của mình và tuân thủ theo các nguyên tắc sau:
